Mỗi năm một lần, nhà tôi tổ chức giỗ ông nội, là dịp để con cháu trong nhà sum họp, cũng như để mời họ hàng và hàng xóm đến thắp nén nhang, chung vui mâm cơm. Ông bà tôi vốn là người hiền lành, sống đức độ, cả đời giúp đỡ làng xóm nên đến ngày giỗ cũng nhiều người nhớ đến, ghé qua thắp nhang, rồi ngồi lại ăn uống, trò chuyện. Bố mẹ tôi vì thế cũng giữ truyền thống này, tổ chức một bữa cỗ nhỏ nhưng đủ đầy, mời những người thân thiết, lối xóm gần gũi.
Năm nay, khi tôi đang bày biện mâm cỗ, mẹ chạy lên dặn tôi chuẩn bị thêm một mâm. Hỏi ra mới biết nhà hàng xóm sát vách – gia đình anh chị Tuấn cũng muốn qua thắp nhang, nên nhà tôi chuẩn bị sẵn mâm cơm để mời khách chu đáo. Lúc đó, tôi chỉ nghĩ đơn giản là thêm một phần, dù sao cũng là hàng xóm, thân tình cả.
Trưa hôm đó, gia đình anh chị Tuấn đến, đi cùng là cả nhà năm người, từ hai vợ chồng đến ba đứa con nhỏ. Nhưng điều làm tôi ngạc nhiên là họ đi tay không, không có phong bì, không có hoa quả hay một gói bánh trái. Điều này khiến tôi hơi chạnh lòng, nhưng lại nghĩ rằng có lẽ họ quên chuẩn bị vì vội vàng. Nhà tôi đón tiếp họ, mời ngồi vào mâm cỗ đã bày sẵn.
Cỗ nhà tôi năm nay khá tươm tất, nào là gà luộc, nem, chả, canh bóng thả, rồi cả xôi nếp đỗ xanh, tổng cộng lên đến gần 700 nghìn. Gia đình anh chị Tuấn vui vẻ ngồi ăn, các cháu nhỏ cũng nhấm nháp hết món này đến món khác. Thấy gia đình họ ăn uống vui vẻ, tôi cũng dần quên đi chuyện họ đi tay không. Cả bữa ăn, anh Tuấn còn khen đồ ăn nhà tôi ngon, bảo năm sau nhất định sẽ lại qua chơi.
Sau bữa giỗ, ai về nhà nấy, chuyện tưởng chừng kết thúc tại đây. Nhưng không ngờ, một thời gian sau, tôi nhận được thiệp mời đám cưới của con gái lớn anh chị Tuấn. Thật lòng, tôi nhớ lại lần gia đình họ đến giỗ nhà tôi, đi tay không mà ăn uống no nê, nên tôi quyết định khi đi cưới sẽ gửi lại cái phong bì trống. Tôi viết rõ ràng trên bì thư: “Để đáp lễ bữa ăn giỗ trước đây”.
Tưởng rằng chỉ là chút ý nghĩ tếu táo, nhưng không ngờ vài ngày sau, một buổi sáng, tôi thấy nhà anh Tuấn đông nghịt người, xe cộ đỗ dọc ngoài ngõ. Nghĩ rằng chắc có chuyện gì, tôi cũng chạy sang xem thử. Vừa bước vào sân, tôi đã thấy không khí nghiêm trọng: mọi người mặc đồ đen, trên bàn là di ảnh của ông cụ thân sinh ra anh Tuấn, vừa mới qua đời đêm qua.
Tôi ngại ngùng, vì không biết mình nên nói gì cho phải. Trái lại, gia đình anh Tuấn đón tiếp tôi như khách quý, bảo rằng nhờ lần giỗ vừa rồi mà ông cụ kịp ăn một bữa cỗ ngon trước khi đi. Thật bất ngờ, tôi mới hiểu rằng không phải họ cố ý quên, mà ông cụ vì tuổi già bệnh tật, không còn sức khỏe đi đứng, nên lần đó cả gia đình cố đưa ông sang nhà tôi. Những lời bâng quơ của anh Tuấn về bữa cỗ cũng là sự tri ân chân thành, dù không nói ra.
Từ hôm đó, tôi nhận ra rằng cuộc sống không nên quá tính toán. Ai cũng có những câu chuyện riêng mà mình không biết hết, đôi khi điều quan trọng không phải là vật chất, mà là tình người và sự cảm thông.